Meningitis (hersenvliesontsteking)

Ziektebeeld

Bij een hersenvliesontsteking is er sprake van een ontsteking in het hersenvocht en de vliezen rondom de hersenen en het ruggenmerg. Omdat pijn in de nek een van de meest prominente symptomen is wordt deze gevaarlijke ziekte ook wel ‘nekkramp’ genoemd.

Symptomen

Een hersenvliesontsteking ontstaat meestal door een bacterie of een virus.

Bij bacteriële hersenvliesontsteking is er meestal sprake van koorts, hoofdpijn en nekstijfheid. De klachten kunnen aanvankelijk lijken op een flinke griep. Bij toename van de klachten kan ook verwardheid en sufheid optreden.

Een virale hersenvliesontsteking veroorzaakt meestal ook hoofdpijn, koorts en soms nekstijfheid. De klachten zijn doorgaans lichter dan bij een bacteriële hersenvliesontsteking.

Oorzaak

De meest voorkomende bacteriën die hersenvliesontsteking veroorzaken zijn:

pneumoniae
Meningitidis
Listeria monocytogenes

De meest voorkomende virussen die hersenvliesontsteking veroorzaken zijn:

Enterovirussen
Herpesvirussen
Arbovirussen

Diagnose

Om een hersenvliesontsteking te kunnen vaststellen is een ruggenprik (lumbaalpunctie) nodig, waarbij hersenvocht wordt afgetapt. Soms wordt er een scan (CT of MRI) van de hersenen gemaakt, maar hierop kan de diagnose niet worden vastgesteld.

Behandeling

De behandeling van bacteriële en virale hersenvliesontsteking verschillen. Een bacteriële hersenvliesontsteking is een ernstige ziekte die snel behandeld moet worden met antibiotica via een infuus. Opname is dan noodzakelijk, mogelijk zelfs op de intensive care afdeling. Bij sommige bacteriële verwekkers is het nodig dat mensen uit de omgeving van patiënt ook behandeld worden met een antibioticum. Een bacteriële hersenvliesontsteking kan een beschadiging van de hersenen en/of zenuwen veroorzaken.

Een virale hersenvliesontsteking kan soms bestreden worden met medicijnen. Als een herpesvirus de oorzaak is, is soms een virusremmer nodig (aciclovir). Als het om een ander virus gaat, kan het lichaam deze meestal zelf bestrijden. Dan is het alleen nodig de symptomen te bestrijden met bijvoorbeeld pijnstillers tegen hoofdpijn.