Eeuwenoude Chinese vechtkunst Tai Chi lijkt progressie van parkinson enigszins te vertragen

november 2023 Beter Leven Willem van Altena
A small group of mature adults practice Tai Chi outdoors together on a warm summer day. They are each dressed comfortably and are smiling as they take in the fresh air.

De ziekte van Parkinson (‘Parkinson’s disease’, PD), een progressieve neurodegeneratieve bewegingsstoornis, vormt wereldwijd een groeiende uitdaging voor de volksgezondheid. Wereldwijd lijden rond 7 miljoen mensen lijden aan de ziekte, maar wetenschappers vrezen dat dit aantal in 2040 tot wel 17 miljoen kan stijgen. Er bestaat geen geneesmiddel voor PD, en de ziektebeelden kunnen hoogstens vertraagd worden door middel van symptoombehandeling. En die hoeft lang niet altijd van medicinale aard te zijn. In een nieuw onderzoek, uitgevoerd door een team van onderzoekers onder leiding van Dr. Shengdi Chen van de Shanghai Jiao Tong University School of Medicine (China), wordt de impact van Tai Chi-training op de lange termijn bij patiënten met PD onderzocht. De studie is onlangs gepubliceerd in BMJ Neurology, Neurosurgery and Psychiatry.

Trainingssessies

Het onderzoeksteam verzamelde een groep patiënten met PD. De patiënten werden zorgvuldig beoordeeld en verdeeld in een Tai Chi-trainingsgroep en een controlegroep, die werden gevolgd gedurende een periode van 4,3 jaar. Tai Chi-trainingssessies van een uur lang, geleid door gekwalificeerde instructeurs, werden tweemaal per week gehouden. Studiedeelnemers in de controlegroep kregen geen Tai Chi-lessen.

Gedurende de onderzoeksperiode vertoonden patiënten in de Tai Chi-groep opmerkelijke verbeteringen in motorische vaardigheden, cognitieve functies en kwaliteit van leven, zoals gemeten door een scala aan gestandaardiseerde beoordelingsschalen, waaronder de Unified Parkinson’s Disease Rating Scale (UPDRS) en de Berg Balance Scale (BBS). De jaarlijkse toename in UPDRS-scores was significant lager in de Tai Chi-groep in vergelijking met de controlegroep, wat wijst op een vertraagde progressie van de ziekte.

Progressie

De behoefte aan verhoogde antiparkinsoniaanse therapie en de levodopa-equivalente dagelijkse dosis (LEDD) was eveneens aanzienlijk lager bij de patiënten die Tai Chi beoefenden. Dit duidt niet alleen op het vermogen van Tai Chi om de symptomen te verlichten, maar ook op de mogelijkheid dat het de progressie van de ziekte vertraagt.

De bevindingen van dit onderzoek uit Shanghai wijzen op de potentie van Tai Chi als een duurzame langetermijnbehandeling voor Parkinsonpatiënten. Het vermogen van Tai Chi om zowel motorische als niet-motorische symptomen te verbeteren, suggereert dat het een veelomvattende benadering biedt voor de behandeling van PD, en wellicht ook toepasbaar kan zijn bij andere neurologische aandoeningen.

Onderliggende mechanismen

De onderzoeksresultaten suggereren niet alleen de effectiviteit van Tai Chi, maar werpen ook interessante vragen op over de onderliggende mechanismen die ten grondslag liggen aan de positieve effecten ervan. Een diepgaand begrip van deze mechanismen kan niet alleen de behandeling van PD transformeren, maar ook nieuwe inzichten bieden in het begrijpen van neurodegeneratieve processen in het algemeen.

Wat is Tai Chi?

Tai Chi (eigenlijk Tai Ji) is de verkorte benaming voor Tai Chi Chuan, wat letterlijk ‘ultieme beste vuist’ betekent. Het is zoals de naam al suggereert oorspronkelijk ontwikkeld als een vorm van Chinese vechtkunst, gedurende de Ming-dynastie (1368-1644). Inmiddels heeft Tai Chi zich ontwikkeld tot een holistische bewegingspraktijk die zich richt op lichaamsharmonie en geestelijke rust. Het omvat langzame, vloeiende continue bewegingen, gecombineerd met diepe ademhaling en meditatie. Doordat het om relatief trage bewegingen gaat met een lage impact kan Tai Chi ook goed door ouderen beoefend worden, zelfs zittend. Deze praktijk, die al eeuwenlang wordt beoefend, heeft niet alleen zijn weg gevonden naar fitnessstudio’s en parken over de hele wereld, maar ook meer en meer naar medische behandelplannen. Verschillende studies hebben de voordelen van Tai Chi aangetoond bij de behandeling van diverse neurologische aandoeningen, waaronder Parkinson’s ziekte, beroertes en neuropathieën. Tai Chi wordt beschouwd als een milde, maar effectieve vorm van lichaamsbeweging die de motorische vaardigheden, balans en coördinatie verbetert. Bovendien heeft het positieve effecten op de mentale gezondheid, waaronder stressvermindering en verbeterde concentratie. Hoewel het precieze werkingsmechanisme van Tai Chi nog niet volledig is opgehelderd, suggereren vele onderzoeken dat het de neuroplasticiteit bevordert, ontstekingsreacties vermindert en de algemene gezondheid van het zenuwstelsel bevordert. Als gevolg hiervan wordt Tai Chi, net als yoga, steeds vaker beschouwd als een complementaire behandelingsmodaliteit naast traditionele medische interventies.

Referentie

Li G, Huang P, Cui S, et al. Effect of long-term Tai Chi training on Parkinson’s disease: a 3.5-year follow-up cohort study. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2023 Oct 24:jnnp-2022-330967. doi: 10.1136/jnnp-2022-330967. Epub ahead of print. PMID: 37875337.