Perifere vestibulaire dysfunctie kan ook met niet-ruimtelijke cognitieve problemen gepaard gaan

maart 2024 Wetenschap Chiara Uijtermerk

Bij perifere vestibulaire dysfunctie (PVD), waarbij de zenuwen die van en naar het evenwichtsorgaan lopen aangetast zijn, is uit verscheidene onderzoeken gebleken dat er niet-ruimtelijke cognitieve problemen zijn, zoals stoornissen van de executieve functies. Een recente studie van Carina Schöne en collega’s aan de universiteit van Bern (Zwitserland) laat zien dat bilaterale PVD voor meer cognitieve problemen zorgt dan voorheen werd aangenomen. De studie is onlangs gepubliceerd in Journal of Neurology.

In totaal deden er 83 patiënten met PVD mee aan de studie, onderverdeeld in 34 bilateraal, 29 chronisch unilateraal en 20 acuut unilateraal. Deze patiënten werden gekoppeld aan een gezonde controlegroep, die met ze overeenkwam wat betreft leeftijd, geslacht en opleiding. Zowel basisfuncties zoals initiatie, inhibitie en cognitieve flexibiliteit werden getest, als complexe executieve functies, zoals problemen oplossen en plannen.

Verschillen in executieve functies

De bilaterale PVD-groep presteerde slechter dan de controlegroep op verbale initiatie en werkgeheugen, terwijl de andere executieve functies behouden bleven. Patiënten met chronische unilaterale PVD hadden een gelijkwaardige score wat betreft executieve functies vergeleken met de controlegroep. Gehoorverlies en affectieve stoornissen hadden geen effect op de resultaten. Vestibulair gerelateerde aspecten (duizeligheidshandicap, symptomen, ziekteduur, deafferentiegraad en compensatie) voorspelden niet het niveau van verbale initiatie of werkgeheugen bij patiënten met bilaterale PVD.

Implicaties voor diagnose en behandeling

Het Zwitserse onderzoek liet zien dat bilaterale PVD zich niet alleen manifesteert in de vorm van  problemen bij het oplossen van spatiale opdrachten, maar dat de aandoening ook gepaard kan gaan neurocognitieve symptomen van algemenere aard. Dit inzicht kan multidisciplinaire groepen die betrokken zijn bij het diagnosticeren en behandelen van PVD helpen om een betere behandeling en diagnose te stellen. Verder zou het volgens de onderzoekers aan te raden zijn om PVD-patiënten te screenen voor executieve disfuncties, en zonodig deze patiënten te ondersteunen met psychoeducatie en cognitieve training. Gezien meer dan 35% van de volwassenen boven de 40 jaar ergens in zijn of haar leven last krijgt van een vorm van vestibulaire dysfunctie, is het goed behandelen en correct diagnosticeren van deze aandoening van groot belang.

Referentie

Schöne CG, Vibert D, Mast FW. Executive functions in patients with bilateral and unilateral peripheral vestibular dysfunction. J Neurol. 2024 Mar 11. doi: 10.1007/s00415-024-12267-7. Epub ahead of print. PMID: 38466421.