Positieve impact van zangtraining op het communicatievermogen bij chronische afasie

januari 2023 Medisch onderzoek Marjolein Haakman-Groot

Onderzoekers uit Finland voerden een studie uit waarin werd bekeken of een nieuwe zangtraining, ontwikkeld voor afasiepatiënten, tot een verbetering leidde in het communicatievermogen. Deze muzikale training combineerde individuele zangoefeningen met zingen in een groep. Vervolgens werd gekeken of afasiepatiënten die deze zanglessen volgden, na vijf maanden beter konden communiceren dan mensen met afasie die de normale zorg ontvingen.

Afasie is een taalstoornis die ontstaat door hersenletsel in de linkerhersenhelft. De aandoening heeft vaak een grote impact op de patiënt en zijn omgeving: het wordt lastiger om te communiceren en dit kan leiden tot sociale isolatie.1 De meest voorkomende oorzaak van afasie is een beroerte; ongeveer 40% van de mensen die een beroerte hebben doorgemaakt ontwikkelen afasie, waarbij ongeveer de helft langer dan een jaar last blijft houden van communicatieproblemen.2 Wel is het zo dat ook bij ernstige afasie vaak wel het vermogen om te zingen (gedeeltelijk) intact blijft. Dit wetende zijn er inmiddels verschillende rehabilitatiemethodes ontwikkeld waarin zang gebruikt wordt. Een voorbeeld hiervan is de melodische intonatietherapie (MIT).3 Deze therapie combineert zang met fysiek ritmes volgen om langzamerhand tot een natuurlijkere spraak te komen.3

Tot nu toe is deze therapie voornamelijk in een 1-op-1-setting ingezet, terwijl er ook verschillende voordelen zijn van muziek maken in een groep, zoals de sociale interactie en steun van mensen die in een vergelijkbare situatie zitten.4 Om deze reden onderzocht een Finse onderzoeksgroep onder leiding van dr. Sini-Tuuli Siponkoski of een groepszangtraining een positief effect zou hebben op het communicatievermogen van mensen met afasie. Zij vergeleken dit met afasiepatiënten die alleen standaard afasiezorg ontvingen.5

Opzet van de studie

Totaal deden er 54 mensen met chronische afasie mee aan de studie. Zij ontwikkelden de afasie na een beroerte of traumatische hersenschade. Daarnaast deden er zorgverleners uit hun familie mee, voornamelijk partners van de mensen met afasie. De deelnemers aan het experiment waren volwassen Finnen die milde of ernstige afasie hadden, en in staat waren om te zingen of te neuriën. De deelnemers werden middels een kansproces gelijkmatig verdeeld over twee groepen, waarbij de ene helft de zangtraining ontving en de andere groep alleen reguliere zorg.   

De zangtraining duurde vier maanden en bestond uit een combinatie van groepstraining en individuele oefeningen thuis. De groepstraining werd uitgevoerd in groepen van tien tot veertien mensen met afasie en zes tot tien familieleden. Het eerste deel van de sessie bestond uit ademhalingsoefeningen, stemopwarming en stemoefeningen, waarna er over werd gegaan naar groepszang met koorelementen. De muziek was erg bekende Finse muziek die was aangepast voor mensen met afasie. De thuissessies bestonden uit het verder oefenen van de gezongen nummers aan de hand van een tablet-applicatie met verschillende trainingsmethodes.

Het belangrijkste resultaat waar in de studie naar werd gekeken, was de verandering in het spraakvermogen van de afasiepatiënt. Het verschil in dit communicatievermogen werd vergeleken tussen de start van de studie en maand 5. Naast alledaagse spraak werd ook gekeken naar hoe goed de afasiepatiënt responsieve spraak kon produceren, waarbij ze iets moesten benoemen of herhalen op verzoek van de onderzoeker.

Betere communicatie na zangtraining

Uit de studieresultaten bleek dat de afasiepatiënten die zangtraining volgden een sterke verbetering vertoonden in hun vermogen om te communiceren. Deze verbetering werd niet gezien bij patiënten die reguliere zorg ontvingen. Daarnaast waren de mensen die de zangtraining volgden ook beter in staat responsieve spraak te produceren dan patiënten die niet de zanginterventie hadden gevolgd. Deze verbeteringen in de alledaagse communicatie en responsieve spraak bleken ook negen maanden na de start van de studie nog steeds aanwezig te zijn.

Een ander geobserveerd effect van de zangtraining was dat de zorglast van het familielid van de afasiepatiënt afnam in de periode dat deze de zangtraining ontving. Ook was de afasiepatiënt meer sociaal actief wanneer deze in de zangroep zat. Dat laatste effect was echter alleen gedurende de zangtraining aanwezig; na de interventie werden de deelnemers weer minder sociaal actief. Bij de afasiepatiënten die de standaardzorg ontvingen werden tijdens de studieperiode geen noemenswaardige verbeteringen gezien in de communicatie of het sociale leven.

Conclusies

In deze studie werd gezien dat het deelnemen aan een voor afasie ontwikkelde zangtraining leidde tot betere communicatieve vaardigheden bij mensen met afasie. Dit effect hield ook nog aan na het einde van de zanglessen. Verder waren de afasiepatiënten meer sociaal actief tijdens de periode dat zij de zanglessen ontvingen en werd de zorglast van de familieleden verlaagd. De onderzoekers concluderen hieruit dat de zangtraining leidde tot een verbetering van het spraakvermogen van de afasiepatiënten en ook het welzijn van zowel de patiënt als de familieleden.

Bronnen

  1. Doogan C, Dignam J, Copland D, et al. Aphasia recovery: when, how and who to treat? Current Neurology and Neuroscience Reports 2018;18:90.
  2. Pedersen PM, Stig Jørgensen H, Nakayama H, et al. Aphasia in acute stroke: incidence, determinants, and recovery. Annals of Neurology 1995;38:659–66.
  3. Norton A, Zipse L, Marchina S, et al. Melodic intonation therapy: shared insights on how it is done and why it might help. Annals of the New York Academy of Sciences 2009;1169:431–6.
  4. Pentikäinen E, Pitkäniemi A, Siponkoski ST, et al. Beneficial effects of choir singing on cognition and well-being of older adults: evidence from a cross-sectional study. PLoS ONE. 2021;16: e0245666.
  5. Spinkoski S, Pitkäniemi A, Laitinen S, et al. Efficacy of a multicomponent singing intervention on communication and psychosocial functioning in chronic aphasia: a randomized controlled crossover trial. Brain Communications 2022;fcac337.