Pfizer, Moderna, AstraZeneca… het zijn inmiddels namen die iedereen kent. Daar lijkt een vierde naam bij te komen: Novavax. Een vaccinkandidaat van deze Amerikaanse farmaceut blijkt bijna 90% effectief te zijn tegen het coronavirus. Daar bovenop is het ook het eerste vaccin waarvan is vastgesteld dat het effectief is tegen de Britse virusmutatie en lijkt het ook goed te presteren bij de Zuid-Afrikaanse variant. De goedkeuringsprocedure voor het vaccin bij de Europese medicijnwaakhond EMA moet nog plaatsvinden. De vaccinkandidaat van Novavax maakte al wel deel uit van de Europese en Nederlandse vaccinatiestrategie. Niet bekend is echter of er al concrete leveringsafspraken met de EU gemaakt zijn, om hoeveel doses dat gaat of wanneer die geleverd worden.
De claims over het vaccin zijn gebaseerd op een aantal klinische studies waar tienduizenden vrijwilligers bij betrokken zijn, in de VS, het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en Mexico. De studie in het Verenigd Koninkrijk begon in september, toen het gemuteerde virus opdook. Aan die fase 3-studie deden meer dan 15.000 vrijwilligers mee van 18 tot 84 jaar oud, waarbij 27% van de proefpersonen ouder dan 65 was. Zij kregen ofwel twee doses van het Novavax-vaccin, of placebo. Bij een eerste analyse bleken er 62 geïnjecteerde een coronabesmetting opgelopen te hebben, waarvan 56 in de placebogroep en 6 in de vaccingroep. Dat komt neer op een effectiviteit van 89,3% (95% BI: 75,2 – 95,4). Van alle 62 gevallen ging het in slechts 1 geval om een ernstig ziekteverloop, en dat betrof een kandidaat uit de placebogroep. Alle andere COVID-gevallen waren mild tot gematigd ernstig.
De onderzoekers stelden vast dat het bij 32 van de 62 gevallen om de nieuwe Britse variant ging, en berekenden dat het vaccin in 85,6% van de gevallen bescherming bood tegen die virusmutatie. Bij de oorspronkelijke versie van COVID-19 was dat 95,6%. Ernstige bijwerkingen werden nauwelijks gemeld en kwamen even veel voor in zowel de vaccingroep als de placebogroep.
De vaccinkandidaat draagt de officiële naam NVX-CoV2373 en is een eiwitgebaseerd vaccin. Daarmee is het wezenlijk verschillend van de RNA-vaccins van Pfizer en Moderna. Het coronavirus heeft een huid die bestaat uit stekelige eiwitten, spikes genaamd, waarmee het virus zich aan menselijke cellen verankert. Veel medicijnen en vaccins zijn erop gericht om die spikes uit te schakelen zodat het virus niet langer in staat is om gezonde cellen te infecteren.
Wat het Novavax-vaccin in feite doet, is om ons eigen afweersysteem te trainen om de spike-eiwitten van het virus te herkennen en onschadelijk te maken. Het vaccin heeft zelfs een dubbele werking. Niet alleen voorkomt het dat het coronavirus zich kan hechten aan menselijke cellen, maar ook zet het vaccin het immuunsysteem aan het werk, waaronder de killer T-cellen, de krachtpatsers van onze afweer. Die killer T-cellen kunnen ook reeds geïnfecteerde cellen herkennen en vernietigen voordat ze het virus verder kunnen verspreiden.
Het Novavax-vaccin wordt net als de meeste andere vaccins en vaccinkandidaten in twee doses toegediend, met een tussenpoos van 21 dagen. In tegenstelling tot de RNA-vaccins van Pfizer en Moderna kan het vaccin buiten de vriezer bewaard worden en blijft het tot drie maanden goed in de koelkast.
Hoe lang het vaccin bescherming biedt is nog niet te zeggen. Maar de onderzoekers trekken de vergelijking met andere eiwitgebaseerde vaccins. Die vaccins blijken een langetermijneffect te hebben doordat ons afweersysteem een soort virusgeheugen heeft. Informatie over het coronavirus blijft jaren, soms zelfs decennia opgeslagen, zodat bij een eventuele nieuwe infectie het afweersysteem meteen in werking kan treden.
Het Novavax-vaccin is inmiddels het zesde vaccin dat in aantocht is, of al in Nederland wordt ingezet. Naast het Pfizer-vaccin, dat al wordt toegediend, is ook het Moderna-vaccin al goedgekeurd, en deze week wordt ook de toelating van het AstraZeneca-vaccin een feit. De vaccinkandidaat van Johnson & Johnson (ontwikkeld in Leiden) wordt in de loop van het voorjaar verwacht. Daarnaast werd vorige week bekend dat de EU zich buigt over toelating van het Russische Sputnik-vaccin. Daarover wordt in februari meer duidelijk.
Bron
Naar boven
