Nieuwe gentherapie voor de behandeling van metachromatische leukodystrofie

november 2020 Farmanieuws Eline Feenstra
DNA mutations or genetic disorder concept background. 3d illustration

EMA adviseert goedkeuring van de gentherapie Libmeldy® voor de behandeling van metachromatische leukodystrofie (MLD), een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte die het zenuwstelsel aantast. Het middel is geïndiceerd voor gebruik bij kinderen met ‘late infantiele’ of ‘vroege juveniele’ vormen van MLD, die drager zijn van het defecte gen, maar nog geen symptomen hebben ontwikkeld. Ook lijkt het middel geschikt te zijn voor kinderen bij wie de vroege juveniele vorm is gediagnosticeerd die wél symptomen hebben ontwikkeld, maar nog steeds zelfstandig kunnen voortbewegen, zonder dat er sprake is van cognitieve achteruitgang.

Defect ARSA-gen

MLD wordt veroorzaakt door een mutatie in het gen dat codeert voor het enzym arylsulfatase A (ARSA). ARSA-deficiëntie leidt uiteindelijk tot een opeenhoping van sulfatiden in het centrale en perifere zenuwstelsel. De schade die hierdoor wordt veroorzaakt, resulteert in het progressieve verlies van motoriek en cognitief vermogen en uiteindelijk tot de dood.

Ongeveer de helft van de patiënten met het defecte ARSA-gen vertoont de eerste symptomen vóór de leeftijd van drie jaar. Wanneer symptomen optreden bij peuters, is het verloop van de ziekte doorgaans ernstig. De meeste kinderen kunnen binnen enkele maanden na de eerste symptomen niet meer lopen of praten en meer dan 75% sterft binnen vijf jaar. De ziekte kan ook later tijdens de kindertijd of tijdens de volwassenheid optreden. Deze patiënten ervaren ook een achteruitgang van de motorische en cognitieve functie en sterven uiteindelijk aan de ziekte, zij het in een langzamer tempo dan de vroeg optredende vormen van de ziekte.

Gentherapie met eenmalige injectie

Tot op heden was er nog geen behandeling beschikbaar voor MLD. De nieuwe gentherapie Libmeldy® berust op een methode waarbij CD34+ hematopoëtische stam- en voorlopercellen worden verzameld uit het eigen beenmerg van de patiënt of uit perifeer bloed. Deze cellen worden vervolgens gemodificeerd, waarbij een functioneel gen ingevoegd wordt voor de productie van het ARSA-enzym. Wanneer de gemodificeerde cellen eenmalig in de patiënt worden geïnjecteerd, zullen ze het ARSA-enzym gaan produceren, wat de ophoping van sulfatiden in de zenuwcellen en andere cellen van het lichaam van de patiënt remt.

Uit klinische trials bleek dat Libmeldy® het meest effectief was bij patiënten die nog geen symptomen hadden ontwikkeld. Na toediening van het medicijn, bleven hun prestaties met betrekking tot cognitief en motorisch functioneren behouden en vergelijkbaar met die van gezonde leeftijdsgenoten tijdens de observatieperiode. Bij patiënten met de vroege juveniele vorm van MLD, die al symptomen vertoonden toen ze Libmeldy® voor het eerst kregen, waren de effecten minder uitgesproken. Hoe verder de ziekte bij deze patiënten al was gevorderd, hoe minder positieve effecten er konden worden waargenomen.

De belangrijkste bijwerkingen die in de onderzoeken naar voren kwamen waren koorts, een verminderd vermogen om infecties te bestrijden (febriele neutropenie), ontsteking van de mond en lippen (stomatitis) en ontsteking van het maagdarmkanaal (slijmvliesontsteking). Deze bijwerkingen houden verband met het conditionerende geneesmiddel dat wordt gebruikt om het kind voor te bereiden op de behandeling met Libmeldy®.

Het CHMP, het comité van het EMA, adviseert goedkeuring van Libmeldy® bij patiënten met MLD, wat een stap dichterbij de toegang van het middel voor de patiënt is. Het advies zal nu naar de Europese Commissie worden gestuurd voor een besluit over invoering van het middel in de EU.  

Referentie

European Medicines Agency