Eenzaamheid is geassocieerd met de ziekte van Parkinson

november 2023 Wetenschap Diede Smeets
Close up of male carer holding hands of senior woman, home caregiver showing support for elderly patient.

Eenzaamheid is geassocieerd met een hogere morbiditeit en mortaliteit, alsmede met een hoger risico op neurodegeneratieve aandoeningen. Tot op heden was onbekend of eenzaamheid ook geassocieerd is met een verhoogd risico op de ziekte van Parkinson (‘Parkinson’s Disease’, PD). Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek naar de relatie tussen eenzaamheid en PD in JAMA Neurology.

Eenzaamheid kan een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de hersenen, onder andere door emotionele (bijvoorbeeld depressie) en biomedische stress (bijvoorbeeld diabetes). Daarnaast is een gebrek aan beweging en een ongezonde leefstijl gerelateerd aan zowel eenzaamheid als neurologische aandoeningen, waaronder PD. In de huidige studie werd onderzocht of eenzaamheid inderdaad gerelateerd is aan het risico op PD. Daarbij werd geanalyseerd of deze relatie (on)afhankelijk is van andere risicofactoren voor PD, zoals leeftijd, geslacht en genetische predispositie.  

UK Biobank

In de prospectieve cohortstudie werd een populatiegebaseerd patiëntencohort geïncludeerd, welke afkomstig was uit de UK Biobank. De deelnemers waren 38-73 jaar en waren wel of niet gediagnosticeerd met PD bij aanvang van de studie. Baseline-data werd verzameld tussen 13 maart 2006 en 1 oktober 2010 en de follow-upperiode liep tot 9 oktober 2021. De onderzoekers verzamelden gegevens over eenzaamheidsgevoelens en covariaten waarvan bekend is dat ze risicofactoren vormen voor PD of prodromen van PD. De belangrijkste uitkomstmaat van het onderzoek was de incidentie van PD op basis van de medische dossiers afkomstig uit de UK National Health Service.

Onafhankelijke associatie

In totaal werden 491.603 personen geïncludeerd (gemiddelde leeftijd: 56,5 jaar; 54,5% vrouw), waarvan er 2.822 PD (0,6%) ontwikkelden gedurende de 15-jarige follow-upperiode. Deelnemers die rapporteerden dat ze zich eenzaam voelden liepen een hoger risico op PD dan deelnemers die niet eenzaam waren (HR [95%-BI]: 1,37 [1,25-1,51]). Deze associatie tussen PD en eenzaamheid bleef ook in stand nadat was gecorrigeerd voor demografische factoren, socio-economische status, sociaal isolement, PD polygenetische risicoscore, roken, fysieke activiteit, BMI, diabetes, hoge bloeddruk, beroerte, hartinfarct, depressie en het wel of niet bezoeken van een psychiater (gecorrigeerd model: HR [95%-BI]: 1,25 [1,12-1,39]). De relatie tussen eenzaamheid en PD was onafhankelijk van geslacht (interactie HR [95%-BI]: 0,98 [0,81-1,18]), leeftijd (interactie HR [95%-BI]: 0,99 [0,98-1,01]) en polygenetische risicoscore (interactie HR [95%-BI]: 0,93 [0,85-1,02]).

Conclusie

Uit deze prospectieve cohortstudie is gebleken dat eenzaamheid geassocieerd is met een verhoogd risico op PD in alle onderzochte demografische groepen. Deze relatie bleek onafhankelijk van depressie en andere risicofactoren die een rol spelen bij PD. Volgens de onderzoekers tonen deze resultaten aan dat eenzaamheid een belangrijke psychosociale factor is waar rekening mee moet worden gehouden in de gezondheidszorg.

Referentie

Terracciano A, Luchetti A, Karakose S, et al. Loneliness and Risk of Parkinson Disease. JAMA Neurology 2023;80:1138-44.