Foreign Language Syndrome, ofwel FLS. Dat is de naam voor een uiterst zeldzaam neurologisch fenomeen waarbij mensen opeens een andere taal spreken. Het overkwam onlangs een 17-jarige jongen in Maastricht. Na een knieoperatie onder volledige narcose bleek de jongen opeens geen Nederlands meer te verstaan of te begrijpen. Hij communiceerde alleen nog in het Engels.
Artsen, familieleden en niet in de laatste plaats de jongen zelf stonden voor een raadsel. De jongen had, zoals de meeste Nederlanders, Engels op school geleerd, maar had verder geen banden met Engelssprekende landen en was er ook lange tijd niet geweest. Er was ook geen familiegeschiedenis van psychiatrische of neurologische aandoeningen bekend. Wel had hij een stollingsziekte (Factor V Leiden), en was het de eerste keer dat hij onder volledige narcose werd gebracht.
Toen de jongen eenmaal wakker werd uit zijn narcose sprak hij alleen Engels, en was hij ervan overtuigd dat hij in de V.S. was. Hij begreep en sprak geen woord Nederlands meer, en ook uren later was zijn conditie ongewijzigd. Zelfs na 18 uur was de jongen niet in staat om Nederlands te spreken. Pas na 24 uur begon hij weer Nederlands te begrijpen en te spreken.
Neurologisch onderzoek in MUMC+ bracht niets aan het licht, en in follow-up bezoeken bleek de jongeman geen noemenswaardige taalproblemen meer te ondervinden. Wel dacht hij zelf dat zijn concentratievermogen en geheugen minder goed waren dan voor de operatie. Een jaar na de operatie laat de jonge man, inmiddels 18 jaar, neuropsychologisch onderzoek doen omdat hij zegt te kampen met geheugenproblemen. Uit testen bleek echter dat zijn geheugen op zich goed functioneerde, wel kon hij zich alleen korte series van nummers en woorden herinneren, lager dan het gemiddelde. Maar er bleek geen sprake te zijn van een cognitieve beperking.
Foreign Language Syndrom (FLS) is uitzonderlijk zeldzaam: in de wetenschappelijke literatuur zijn in totaal maar 8 gevallen bekend, en 6 van hen waren mensen van boven de 50. In alle 8 gevallen ging het om mannen, en bij meerdere patiënten was narcose in het spel, met middelen als fentanyl, midazolam en propofol. Nog altijd is onduidelijk of FLS een onafhankelijk syndroom is of een uiting van een ander syndroom of aandoening, zoals het emergency delirium dat bekend is in de pediatrische anesthesie.
Een spraakmakende casus deed zich voor in 2016 in Italië, toen een 50-jarige man na een cerebrovasculair accident plotseling Frans begon te spreken. De man had Frans op school geleerd maar was verder niet erg ingevoerd in de vreemde taal. Wat de zaak nog merkwaardiger maakte is dat de man zich bediende van een karikaturaal soort Frans, met grote gebaren en enorme uithalen, zoals Fransen wel eens gepersifleerd worden in komische films. Een verschil met de Nederlandse casus is echter dat de man wel Italiaans bleef begrijpen en ook in staat was het accentloos te spreken. Maar hij bleek een niet te onderdrukken aandrang te voelen om zich in het Frans uit te drukken.
Er bestaat ook een aandoening genaamd Foreign Accent Syndrome (FAS), waarbij patiënten opeens met een ander accent spreken. FAS is een zeldzame spraakaandoening die tot gevolg heeft dat je spraak in oren van toehoorders klinkt als die van een buitenlander die niet zijn eigen taal spreekt. In 1907 werd dat voor het eerst beschreven door een Franse neuroloog die een patiënt had die na een beroerte opeens sprak met het accent van iemand uit de Elzas, terwijl hij uit Parijs afkomstig was. FAS is net als FLS een zeldzame aandoening; er zijn momenteel ruim 170 gevallen bekend. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat FAS verschillende oorzaken kan hebben. Vaak is er sprake van schade aan het centraal zenuwstelsel, specifiek de kleine hersenen. In meer dan de helft van de bekende gevallen is er een CVA in het spel geweest, maar FAS wordt soms ook geassocieerd met MS, een hersentumor of traumatisch hersenletsel.
Referenties
Lees meer over de genoemde Italiaanse casus uit 2016: Beschin, N., de Bruin, A., & Della Sala, S. (2016). Compulsive foreign language syndrome: A clinical observation not a mystery Cortex DOI: 10.1016/j.cortex.2016.04.020.
Lees meer over het Foreign Accent Syndrome op de website van Rijksuniversiteit Groningen
Naar boven
