Koffie, zout, wijn… wat we consumeren kan migraine triggeren of juist stoppen

januari 2021 Beter Leven Willem van Altena
Beautiful woman at illness

Is er een verband te leggen tussen migraine en voeding? Zijn er bepaalde soorten voedsel die als een trigger kunnen fungeren voor een hoofdpijnaanval, en zijn er misschien ook dingen die je kunt eten om migraine juist te verminderen? In december gaf de Franse neuroloog dr. Virginie Corand van de universiteit van Bordeaux een presentatie over dit onderwerp tijdens het online congres ‘Rencontres de Neurologie 2020.’

Overgewicht

Heeft overgewicht een effect op migraine? Ja, zeggen diverse onderzoeken. Mensen met obesitas hebben anderhalf keer vaker migraine dan mensen met een normaal gewicht. Vooral bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd is dit verband heel duidelijk. Daarnaast is er ook een link tussen obesitas en het aantal migraineaanvallen en van het risico op chronische migraine. Naar het waarom van die relatie tussen migraine en overgewicht wordt veel onderzoek gedaan. Zo zijn er theorieën (1) dat de relatie te maken heeft met inflammatoire markers, met adipokines of met de werking van de hypothalamus, die mogelijk verklaart waarom sommige migrainepatiënten overvallen kunnen worden door snoeplust. Waar het behandeling voor migraine betreft is er nooit een relatie vastgesteld tussen obesitas en effectiviteit ervan. Wel zijn er tekenen (2) dat afvallen frequentie, intensiteit en duur van migraineaanvallen kan verminderen.

Ketogeen dieet

Een studie uit 2014 (3) lijkt te suggereren dat een ketogeen dieet (een vetrijk dieet waarbij koolhydraten zo veel mogelijk gemeden worden) duur en frequentie van migraineaanvallen kan verminderen. Een soortgelijk dieet wordt vaak aanbevolen bij mensen met epilepsie. Vooral het innemen van veel omega-3 onverzadigde vetzuren zou een positief effect teweeg kunnen brengen.

Vaak wordt gedacht dat voedingsmiddelen een trigger kunnen zijn om een migraineaanval uit te lokken. Cohortstudies uit 2016 (4) en 2020 (5) ondersteunen die gedachte. Bij 12 tot 60% van de migrainepatiënten kunnen aanvallen inderdaad het directe gevolg zijn van iets dat men eet of drinkt. Wanneer een aanval zich binnen een dag aandient in minstens de helft van de keren dat iemand een bepaald voedingsmiddel consumeert dan wordt er gesproken van een triggerrisico. Het ziet ernaar uit dat chronische migraine minder getriggerd wordt door voedsel dan episodische migraine en dat dit vaker gebeurt bij de vormen met aura. Er moet nog verder onderzocht worden of er een directe relatie te leggen valt tussen dosis en duur van de consumptie enerzijds en het risico op een aanval anderzijds. Vooralsnog ontbreekt het aan gecontroleerde gerandomiseerde studies.

Koffie

Koffie is een van de meest genoemde boosdoeners als het gaat om het triggeren van een hoofdpijnaanval. Vastgesteld is in twee studies dat mensen die meer dan 540 milligram cafeïne binnenkrijgen per dag inderdaad meer risico op hoofdpijn hebben.

Zout

Ook zout, en dan met name natrium, heeft mogelijk een relatie met migraine. Studies uit 2014 (6) en 2016 (7) leggen een link tussen zoutconsumptie en hoofdpijn bij mensen met hoge bloeddruk. Opmerkelijk genoeg neemt de frequentie van de migraine dan juist af. Er zijn zelfs in migraine gespecialiseerde dieetdeskundigen die een hogere zoutconsumptie aanraden. Of mononatriumgultamaat (MSG, in de Aziatische keuken ook bekend als ve-tsin) hoofdpijn veroorzaakt, zoals vaak wordt beweerd, is niet onomstotelijk bewezen noch ontkracht.

Er zijn studies die suggereren dat een dieet met zo min mogelijk conserveringsmiddelen en kunstmatige smaakmakers helpt om het migrainerisico te verkleinen. De American Migraine Foundation en de Association of Migraine Disorders raden sowieso aan om gerookte producten te vermijden net als vleeswaren en voeding met allerlei toevoegingen. Daarnaast beveelt de AMF ook vitamine B2 (riboflavine) aan omdat dat wellicht de frequentie van migraineaanvallen verlaagt. Vitamine B2 komt onder andere voor in vette vis, rood vlees, hele granen en paddenstoelen.

Voedingsdagboek

Andere voedingsstoffen die vaak genoemd worden als migrainetrigger zijn onder meer: eieren, tomaten, uien, zuivel, noten, graanproducten –ook pasta-, citrusfruit, chocola nitrietrijk voedsel (spinazie), cafeïne en rode wijn (vanwege het sulfietgehalte). Wat aanbevolen wordt aan migrainepatiënten die zich afvragen of er een verband is tussen wat ze eten of drinken en hoofdpijnaanvallen is om een voedingsdagboek bij te houden waarin alles wordt vastgelegd wat ze consumeren. Gaandeweg kan er dan een beeld ontstaan of er bepaalde eet- en drinkgewoonten verband kunnen houden met migraineaanvallen.

Probiotica

Of er ook een relatie bestaat tussen migraine en populaire voedingssupplementen (zoals bijvoorbeeld Q10 of kruiden als hoefblad, partnerkruid of moederkruid) kan pas met zekerheid gezegd worden als er meer onderzoek is gedaan. Ook de aanname dat probiotica, en dat het microbioom in de darmen een effect op migraine kan hebben vergt meer research. Er zijn studies (7) die suggereren dat inname van probiotica gunstige effecten kan hebben. Maar veel hangt daarbij ook af van mogelijk andere aandoeningen bij de patiënt, zoals obesitas, epilepsie en hart- of vaatlijden. Het is dan zaak om, eventueel met behulp van een diëtist, een aanpak op maat samen te stellen.

Referenties

1. Amer M, Woodward M, Appel LJ. Effects of dietary sodium and the DASH diet on the occurrence of headaches: results from randomised multicentre DASH-Sodium clinical trial. BMJ Open. 2014 Dec 11;4(12):e006671. doi: 10.1136/bmjopen-2014-006671. PMID: 25500372; PMCID: PMC4265150.

2. Arzani M, Jahromi SR, Ghorbani Z, Vahabizad F, Martelletti P, Ghaemi A, Sacco S, Togha M; School of Advanced Studies of the European Headache Federation (EHF-SAS). Gut-brain Axis and migraine headache: a comprehensive review. J Headache Pain. 2020 Feb 13;21(1):15. doi: 10.1186/s10194-020-1078-9. PMID: 32054443; PMCID: PMC7020496.

3. Di Vincenzo A, Beghetto M, Vettor R, Tana C, Rossato M, Bond DS, Pagano C. Effects of Surgical and Non-surgical Weight Loss on Migraine Headache: a Systematic Review and Meta-Analysis. Obes Surg. 2020 Jun;30(6):2173-2185. doi: 10.1007/s11695-020-04429-z. PMID: 32008255.

4. Gazerani P. Migraine and Diet. Nutrients. 2020 Jun 3;12(6):1658. doi: 10.3390/nu12061658. PMID: 32503158; PMCID: PMC7352457.

5. Hindiyeh NA, Zhang N, Farrar M, Banerjee P, Lombard L, Aurora SK. The Role of Diet and Nutrition in Migraine Triggers and Treatment: A Systematic Literature Review. Headache. 2020 Jul;60(7):1300-1316. doi: 10.1111/head.13836. Epub 2020 May 25. PMID: 32449944; PMCID: PMC7496357.

6. Martin VT, Vij B. Diet and Headache: Part 1. Headache. 2016 Oct;56(9):1543-1552. doi: 10.1111/head.12953. PMID:27699780.

7. Pogoda JM, Gross NB, Arakaki X, Fonteh AN, Cowan RP, Harrington MG. Severe Headache or Migraine History Is Inversely Correlated With Dietary Sodium Intake: NHANES 1999-2004: A Response. Headache. 2016 Jul;56(7):1216-8. doi: 10.1111/head.12868. PMID: 27432628