Wakkere hersenoperatie kan maanden extra overleving opleveren bij sommigen met glioblastoom

mei 2022 Medisch onderzoek Willem van Altena
Brain cancer or brain tumor

Glioblastoom is niet alleen de meest prevalente, maar ook de meest agressieve vorm van primaire hersenkanker. De overleving is slecht: 1 jaar na diagnose is nog maar 36% van de patiënten in leven, en dat daalt naar 6% na 3 jaar. Als behandeling wordt doorgaans hersenchirurgie toegepast, en onderzoekers aan het Erasmus MC hebben ontdekt dat dat bij relatief fitte patiënten onder de 70 jaar het beste zonder volledige narcose kan gebeuren. Dat kan maanden overlevingswinst opleveren. Onlangs werden de studieresultaten gepresenteerd in wetenschappelijk vakblad The Lancet Oncology.

Het gaat om een wakkere hersenoperatie, waarbij de patiënt gedurende een deel van de ingreep bij kennis blijft om spraak- en bewegingstestjes te doen terwijl de neurochirurg de tumor verwijdert. Onderzoekers van het Erasmus MC Hersentumorcentrum zijn de eersten die aantonen dat een wakkere hersenoperatie een goede optie is voor patiënten met een glioblastoom. Voordeel van en dergelijke behandeling is dat er meer tumorweefsel verwijderd kan worden zonder schade aan te richten aan de hersenfuncties.

Laaggradig glioom

Wakkere hersenoperaties waren al gebruikelijk voor laaggradige gliomen, langzaam groeiende hersentumoren. Maar het was nog onvoldoende vastgesteld of die aanpak ook zinvol is bij het agressievere glioblastoom. Daar bracht een studie aan Erasmus MC, geleid door de recent benoemde hoogleraar Oncologische Neurochirurgie Arnaud Vincent, verandering in.

Een analyse van 1047 geopereerde patiënten wees uit dat met name patiënten onder de 70 jaar die voorafgaand aan de operatie in relatief goede conditie zijn met weinig neurologische klachten, baat hebben bij een wakkere ingreep. Bij hen kon meer tumorweefsel worden verwijderd, wat zich vertaalde in minder neurologische klachten na de operatie en een aantal maanden langere overleving. Bij oudere patiënten die in minder goede conditie zijn met meer neurologische klachten leverde een wakkere operatie geen overlevingswinst op. De patiënten met een glioblastoom werden geopereerd tussen 2010 en 2020 in hersentumorcentra in Rotterdam, Den Haag, Leuven en Boston.

Vervolgstudies

De wetenschappers hopen dat hun resultaten andere neurochirurgen helpen om de optimale keuze te maken voor hun patiënten met een glioblastoom. Twee vervolgstudies genaamd de SAFE-trial en de PROGRAM-studie moeten de resultaten bevestigen.

Referentie

Gerritsen JKW, Zwarthoed RH, Vincent AJPE et al. Effect of awake craniotomy in glioblastoma in eloquent areas (GLIOMAP): a propensity score-matched analysis of an international, multicentre, cohort study. Lancet Oncol. 2022 May 12:S1470-2045(22)00213-3. doi: 10.1016/S1470-2045(22)00213-3. Epub ahead of print. PMID: 35569489.